Według kierunku rodzajów i rozmiarów przeróbki serownia składa się z mniejszej lub większej liczby pomieszczeń, a to w szczególności:
1. z właściwej serowni, czyli warzelni, w której odbywa się ogrzewanie mleka oraz jego przeróbka na sery;
2. solowni;
3. suszarni, (lesicy);
4. dojrzewalni:
a) o umiarkowanej temperaturze 8 do 15°C,
b) cieplarni zachowującej 18 do 22°C;
5. chłodnego składu na dojrzałe sery;
6. chłodnej komory na mleko podstojowe, czyli izby podstojowej;
7. sztucznej chłodni.
Oprócz wymienionych izb spotyka się w miarę potrzeby osobne izby przeznaczone na odbiór mleka, zmywalnię, halę maszyn, kotłownię, maślarnię, laboratorium, kancelarię, toaletę, łazienkę, składy materiałów i inne.
Najtrudniejszym zadaniem budowniczego jest takie uzgodnienie pomieszczeń na parterze z piwnicami, aby bez uszczerbku celowości mury parteru spoczywały na ścianach sklepów. To sprawia solidność budowy i zaoszczędza kosztów, wreszcie unika się tworzenia zakamarków.
Ze względów na nieuniknioną wilgoć buduje się serownie z cegły lub kamienia (piaskowca). Jeżeli można, unika się drewna do tego stopnia, że daje się żelazne ramy okien, a powały z betonu lub pustej cegły.
Drzwi mimo wilgoci są dostatecznie trwałe, jeżeli są zrobione z modrzewia lub dębu i przed polakierowaniem napawane gorącym pokostem. Powinny mieć u spodu stykającego się zawsze z wodą nadbijaną dębową listwę, którą łatwo zmienić, gdy zaczyna butwieć, nie naruszając drzwi.
Główne wejście do serowni powinno się znajdować nie od strony przeważających u nas wiatrów, zatem nie od wschodu.
Warzelnię, jako zajmującą naczelne miejsce, najlepiej umieścić na południowej stronie, a izbę podstojów na północnej. Ciepła dojrzewalnia, czyli cieplarnia może znaleźć swe miejsce na parterze, gdyż latem wymaga ona opalania tylko od czasu do czasu. W żadnym przypadku nie powinna się ona znaleźć w pobliżu podstojowni, która musi być latem chłodna, zimą zaś dość ciepła (około 18°C).
Wysokość izb na parterze wynosi 2,80 do 3,00 m, a wysokość sklepów 2,60 do 2,70 m. Nie powinny one wystawać więcej ponad ziemię niż 30 cm, co chroni je w dużym stopniu od wpływów zewnętrznej temperatury.
Warzelnia. Główne miejsce na parterze zajmuje obszerna warzelnia. W niej mieszczą się kotły, wanny serowarskie, prasy i stoły. W małych serowarniach ustawia się tu także wytwarzacz pary, a gdzie na to pozwala ustawa także i kocioł parowy. Kocioł jest wtedy łatwy do obsługi; nie traci się ciepła z powodu odległości przewodów parowych. W porze zimowej kocioł ogrzewa bez dodatkowych kosztów warzelnię oraz chroni ociekające lub znajdujące się pod prasą sery od zaziębienia.
Sklepy znajdujące się pod warzelnią zabezpiecza się od zaciekania w ten sposób, że daje się nad nimi warstwę betonu z żużli, na nią warstwę asfaltową, a na wierzch płytki kamionkowe lub klinkiery posadzkowe, które, wyrabia się u nas w dobrym gatunku. Podłoga betonowa lub terrazzowa jest tu mniej odpowiednia, gdyż dość szybko zużywa się i jest nagryzana przez kwas serwatki.
Ściany warzelni dobrze jest wyłożyć kamionkowymi płytkami do wysokości choćby 1,50 m, w miejscach zaś, gdzie są prasy lub zbiorniki, należy je dać do takiej wysokości, do jakiej się zanieczyszczają ściany. Glazurowane terrakotowe płytki czynią wrażenie okazalsze, ale są mniej praktyczne, gdyż glazura z nich odpryskuje nawet przy lekkim uderzeniu lub wskutek mrozów.
Wszystkie kąty w miejscach zetknięcia się ścian z podłogą należy zaokrąglić. To ułatwia utrzymanie czystości. Tak samo należy zaokrąglić kanty narożników muru u wejść narażonych na obicie. Gdzieniegdzie trzeba dać ochraniacze z kątowego żelaza.
Podłoga powinna mieć odpowiednio obszerną kanalizację o silnym spadku, zaopatrzoną w dostatecznie wielkie i mocne syfony. Spadzistość jej ma wynosić 2 do 3 : 100 cm, co dostatecznie ułatwia odpływ wody.
Temperatura warzelni powinna stale wynosić 15 do 22°C, od tej wysokości zależy prawidłowe ociekanie serów oraz wstępna fermentacja.
Oświetlenie w serowni musi być odpowiednio jasne. Celowi temu odpowiadają najlepiej okna żelazne z dość wielkimi uchylanymi kwaterami używanymi jako przewietrzniki. Oprócz nich jest jeszcze potrzebna mechaniczna wentylacja, a gdzie to nie psuje wyglądu całości, dobre usługi oddaje przewietrznik Muira, o ile jest prawidłowo wykonany, dobrze izolowany i zaopatrzony w zamknięcie w celu regulowania przewietrzania.
Jeżeli nie ma mieszkania nad warzelnią, lecz jedynie poddasze, należy sufit bardzo starannie zaizolować odpowiednim materiałem, np. płytami z prasowanych i cementem spojonych wiórów. Jest bowiem niedopuszczalne, by w porze zimowej kapała z sufitów woda powstała z kondensacji oparów. Wtedy trudno uchronić serownię od zapleśnienia.
Podstawy stołów służących do formowania serów powinny być przenośne, a płyty zdejmowane, aby je łatwo można było wynosić na dwór w celu osuszenia albo też usunąć na bok.
Solownia (solarnia) znajduje się zwykle w piwnicy zachowującej stałą temperaturę latem około 12, zimą zaś około 15°C. Wilgotność nie powinna być wyższa niż 85%, gdyż po posoleniu młode sery muszą nieco obeschnąć i w ten sposób wzmocnić swą skórkę.
W solami stoi zbiornik na solankę oraz półki. Rozmiary zbiornika zależą od wielkości i ilości serów. Jednak nie powinien on być wyższy nad 70 cm oraz szerszy niż 100 cm, aby było wygodnie przy nim pracować. Buduje go się zwykle z cegły ustawionej na kant i na zaprawie cementowej z wkładkami z żelaznej taśmy, wreszcie wewnątrz i zewnątrz na gładko wyprawionej cementem. Praktycznie jest dać spód zbiornika nieco pochylony i pozostawić już podczas murowania u spodu w jednej ściance mały okrągły otwór spustowy (o średnicy 2 do 3 cm) do zatykania drewnianym kołkiem. To ułatwia spuszczanie osadów solanki po poprzednim wybraniu jej lewarem, a także wygodne płukanie. Świeży cementowy zbiornik trzeba przed użyciem wypłukać kwaśną serwatką, aby usunąć wapno, która psuje solankę. Gdy używa się serii solanek, np. 20% i 22%, trzeba ustawić więcej zbiorników.
