Cykoria (Cichorium)
Cykoria, szeroko, nie tylko w Europie, rozpowszechniona w stanie dzikim, dała początek dwom powszechnie dziś uprawianym odmianom: korzeniowej (C. intybus) i liściastej (C. foliosum), zwanej również endywią zimową.
Korzenie cichorium intybus, po upaleniu, zmieleniu i sprasowaniu, służą jako popularna namiastka kawy oraz jako dodatek do kawy zbożowej i prawdziwej. W Polsce cykorię uprawiano, jak się wydaje, już w XV wieku, na skalę zaś przemysłową przetwarzano ją od roku 1816.
Cykoria liściasta, ciesząca się i u nas stale wzrastającą popularnością jako sałata zimowa, odkryta została przez przypadek. W roku 1870 niezwykły urodzaj cykorii korzeniowej sprawił, iż w Holandii i Belgii przechowywano w zimie nadwyżkę zebranych korzeni w stodołach i szopach, przesypując je warstwą lekkiej ziemi. Zima była łagodna i korzenie zaczęły wypuszczać zwinięte w charakterystyczne kolby liście, które dla przyjemnego, lekko gorzkawego smaku, stały się niebawem poszukiwaną jarzyną zimową. Jest to jarzyna istotnie bardzo zdrowa. Dzięki zawartości goryczki (intybiny) i inuliny działa pobudzająco na przewód pokarmowy, wątrobę i nerki. Wywiera też korzystny wpływ na powstawanie czerwonych ciałek krwi i na naczynia krwionośne. Niezależnie od podawanej na surowo sałaty z cykorii można przyrządzać z niej smaczne i lekko strawne potrawy gotowane. Znana ze swych umiejętności lekarskich św. Hildegarda (1098-1179) zapewniała, iż cykoria (znano wówczas tylko korzeniową) „ułatwia trawienie, jeśli Bóg tego chce”. Przeważnie jednak ułatwia, więc nie zapominajmy o cykorii przy układaniu naszych zimowych jadłospisów.
